فرسودگی ۷۰ درصد تجهیزات صنایع ایران؛ هشدار درباره سقوط بهره‌وری و عقب‌ماندگی از رقبای منطقه‌ای

آمارهای رسمی نشان می‌دهد بیش از ۷۰ درصد ماشین‌آلات صنعتی کشور عمر بالای ۲۰ سال دارند و همین واقعیت هزینه تولید را بالا می‌برد، خطر عقب‌ماندگی از رقبای منطقه‌ای را تشدید می‌کند و بازارهای صادراتی ایران را تهدید می‌کند.

ماشین‌آلات ۳۰ ساله هنوز قلب صنعت ایران می‌تپند

فرسودگی تجهیزات صنایع ایران دیگر یک هشدار ساده نیست؛ این بحران ساختاری است. در صنایع مهمی مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی، عمر ماشین‌آلات به ۳۰ سال هم می‌رسد، درحالی‌که استاندارد جهانی کمتر از ۱۵ سال است. این فاصله تکنولوژیک باعث شده بهره‌وری نیروی کار در ایران تنها یک‌سوم میانگین جهانی باشد.

هزینه‌های پنهان فرسودگی

فرسودگی تجهیزات صنایع ایران هزینه‌های زیادی به اقتصاد تحمیل می‌کند:

• مصرف انرژی بالا؛ تولید یک تن فولاد در ایران ۷.۵ گیگاژول انرژی مصرف می‌کند، دو برابر ترکیه.

• افزایش ضایعات تولید؛ در صنعت نساجی ضایعات تا ۱۵ درصد می‌رسد، پنج برابر کشورهای پیشرفته.

• هزینه تعمیرات سنگین؛ بعضی واحدها مجبورند تا ۳۰ درصد هزینه تولید را صرف تعمیرات کنند.

• از دست رفتن بازارهای صادراتی؛ لوازم خانگی ایران سهم بازار عراق و افغانستان را به ترکیه و چین واگذار کرده است.

روایت صنعتگران از عمق بحران

محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن قطعه‌سازان، هشدار داده که عمر خطوط تولید قطعات خودرو در ایران به ۲۵ سال رسیده است. همین مسأله قیمت تمام‌شده خودرو را بالا برده و کیفیت را پایین آورده است. فعالان صنعت سیمان هم می‌گویند راندمان پایین کوره‌ها، مصرف انرژی را ۴۰ درصد بالاتر از میانگین جهانی کرده است.

موانع نوسازی

فرسودگی تجهیزات صنایع ایران ناشی از موانع متعددی است:

• تحریم‌ها و دشواری واردات ماشین‌آلات پیشرفته.

• نرخ بالای سود بانکی و نبود تسهیلات حمایتی.

• بروکراسی طولانی در ثبت سفارش و ترخیص.

• ضعف تولید داخلی ماشین‌آلات مدرن.

تبعات اقتصادی و اجتماعی

ادامه فرسودگی تجهیزات صنایع ایران پیامدهای سنگینی دارد: تعطیلی واحدهای صنعتی، بیکاری هزاران کارگر، کاهش صادرات و تضعیف رشد اقتصادی. اتاق بازرگانی گزارش داده طی یک دهه گذشته بیش از ۱۰ هزار واحد صنعتی کوچک و متوسط به دلیل همین مشکل تعطیل شده‌اند.

راهکارهای خروج از بحران

کارشناسان پیشنهاد می‌دهند:

• ایجاد صندوق ملی نوسازی صنایع.

• حمایت از تولیدکنندگان داخلی تجهیزات مدرن.

• جذب سرمایه‌گذاری خارجی با قراردادهای مشارکتی.

• اصلاح سیاست‌های ارزی و بانکی برای تأمین مالی صنایع.

هر خبر یک تحلیل ، هر تحلیل ابزاری برای تصمیم‌گیری