بحران آب و انرژی، مسیر جدیدی را پیش روی صنعت پالایش قرار داده است. امروز پالایشگاه‌های کشور با تمرکز بر بازیافت پساب و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، گام بلندی به سمت کاهش وابستگی به منابع سنتی و حرکت به سوی آینده‌ای پایدار برداشته‌اند.
وقتی پالایشگاه‌ها برای بقا سبز می‌شوند
پالایشگاه‌ها دیگر تنها مصرف‌کننده بزرگ آب نیستند؛ آن‌ها به تولیدکننده چرخه‌های سبز بدل شده‌اند. محمدعلی دادور، معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرد که هم‌اکنون ۶۰ تا ۷۰ درصد آب صنعتی پالایشگاه‌ها از بازیافت پساب تأمین می‌شود. این تغییر نگرش، نشان می‌دهد که صنعت به‌طور جدی به تهدید کم‌آبی واکنش نشان داده است.
پروژه‌های ملی در تهران، اصفهان و اراک
پالایشگاه تهران بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه پساب در کشور و حتی خاورمیانه را احداث کرده است. این تصفیه‌خانه تا پایان سال به بهره‌برداری کامل می‌رسد و نه تنها پالایشگاه، بلکه شهرک انرژی مجاور نیز از آن بهره خواهد برد.
پالایشگاه‌های اصفهان و اراک نیز پروژه‌های مشابهی را در دستور کار دارند. هرچند هزینه انتقال آب دریا یا تصفیه آن بسیار بالاست، اما ضرورت بحران آبی، این سرمایه‌گذاری‌ها را اجتناب‌ناپذیر کرده است.
ورود خورشید به پالایشگاه‌ها
در کنار بازیافت پساب، صنعت پالایش قدم دیگری هم برداشته است؛ حرکت به سمت انرژی خورشیدی. دادور تأکید می‌کند که همه پالایشگاه‌ها مناقصه احداث نیروگاه‌های خورشیدی را برگزار کرده‌اند. پروژه‌ها در مراحل مختلف اجرا قرار دارند؛ از نصب پنل‌ها در تهران گرفته تا اختصاص زمین‌های ویژه در اصفهان.
چالش تأمین مالی و راه‌حل‌ها
با وجود حرکت مثبت، مشکل اصلی همچنان تأمین نقدینگی است. بخشی از پالایشگاه‌ها طلب‌های سنگینی از دولت دارند و برای تأمین منابع مالی به صندوق توسعه ملی یا سرمایه‌گذاری‌های جدید متوسل شده‌اند. این چالش اگرچه مسیر را سخت کرده، اما مانع اجرای طرح‌های سبز نشده است.
آینده صنعت پالایش در مسیر سبز
با راه‌اندازی کامل تصفیه‌خانه‌ها، وابستگی پالایشگاه‌ها به منابع سنتی آب به حداقل خواهد رسید. در اراک، با تکمیل پروژه پساب طی دو سال آینده، چاه‌های آب پلمب خواهند شد. این تحولات نشان می‌دهد که صنعت پالایش نفت ایران در حال بازتعریف نقش خود در اقتصاد و محیط زیست است؛ صنعتی که نه تنها فرآورده تولید می‌کند، بلکه آینده‌ای پایدار برای کشور رقم می‌زند.
