گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی با ابتکار مسعود پزشکیان وارد مرحله‌ای تازه شده است. رئیس‌جمهور با تأکید بر شفافیت در سیاست‌های ارزی و مبارزه با رانت، وعده داد مسیر تخصیص ارز را با همکاری اتاق بازرگانی اصلاح کند. این موضع، در کنار برنامه‌های جدید بانک مرکزی و وزارت اقتصاد، امید تازه‌ای برای تعادل بازار ارز ایجاد کرده است.
شفافیت ارزی در دستور کار جدید دولت
دولت سیگنال روشنی از تغییر در تعامل با فعالان اقتصادی ارسال کرد. مسعود پزشکیان در نشست با رؤسای استانی اتاق بازرگانی، از پایان سیاست‌های پشت درهای بسته و آغاز گفت‌وگوی واقعی دولت و بخش خصوصی خبر داد.
او با انتقاد از شیوه تخصیص ارز به افراد خاص گفت: «عده‌ای با رابطه‌بازی ارز می‌گیرند، اما تولیدکنندگان واقعی هنوز در صف مانده‌اند». رئیس‌جمهور وعده داد دولت با همکاری مستقیم بخش خصوصی، مسیر تصمیم‌گیری ارزی را اصلاح می‌کند.
تحلیل: این موضع‌گیری نشان می‌دهد دولت قصد دارد نقش مشورتی اتاق بازرگانی را از حالت نمادین خارج کند. پزشکیان با تأکید بر عدالت اقتصادی، در واقع به سمت بازتعریف نقش نهادهای خصوصی در سیاست‌گذاری کلان گام برداشته است.
نقد سیاست‌های کنترل دستوری در بازار ارز
پیش از این، وزیر اقتصاد و تیم اقتصادی دولت نیز به صراحت از سیاست‌های ارزی دستوری انتقاد کرده بودند. سیدعلی مدنی‌زاده گفت: «ما در این بازار سال‌ها واقعیت را نادیده گرفتیم و با ایجاد سامانه‌هایی مثل نیما، سنا و تالار دوم، تلاش کردیم بر خطاهای اقتصادی خود سرپوش بگذاریم.»
او تأکید کرد که اقتصاد ایران نیاز دارد قیمت ارز را از مسیر عرضه و تقاضای واقعی مدیریت کند، نه با نرخ‌گذاری‌های سیاسی.
تحلیل: این اظهارات، تغییر گفتمان ارزی در دولت را نشان می‌دهد. سیاست ارزی از ابزار کنترل سیاسی به ابزار اصلاح ساختاری تبدیل می‌شود. این تحول می‌تواند نقطه آغاز احیای اعتماد فعالان اقتصادی به دولت باشد.
پالس مثبت بازار به سیاست جدید ارزی
چند روز پس از سخنان تیم اقتصادی، بازار دوم ارزی آغاز به کار کرد. این بازار با هدف اصلاح ساختار تخصیص ارز و افزایش انگیزه صادراتی شکل گرفت. اما فعالان اقتصادی معتقدند که موفقیت واقعی این طرح، به میزان مشارکت بخش خصوصی در تعیین سازوکار بازار بستگی دارد.
حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: «تالار دوم اگر با نقش‌آفرینی واقعی بخش خصوصی همراه شود، می‌تواند مسیر ارز تک‌نرخی را هموار کند». او پیشنهاد داد دولت برای رسیدن به نرخ واقعی ارز، با شیب تدریجی حرکت کند تا بازار شوک نبیند.
تحلیل: آغاز تالار دوم را می‌توان پالس مثبت دولت به بازار ارز دانست. این اقدام نشانه‌ای است از تمایل دولت برای حرکت از سیاست‌های بسته به شفافیت اقتصادی، که می‌تواند سرمایه‌گذاری و صادرات را تقویت کند.
توافق تازه برای اصلاحات ارزی
پس از این نشست، رئیس کل بانک مرکزی نیز در دیدار با اعضای اتاق بازرگانی از تشکیل کارگروه مشترک برای بررسی مشکلات ارزی خبر داد. فرزین گفت: «هدف ما رفع موانع تأمین مالی و بازگشت رشد اقتصادی است».
او وعده داد بانک مرکزی مسیر همکاری با بخش خصوصی را تقویت کند تا تصمیم‌های ارزی بر مبنای داده و واقعیت‌های بازار گرفته شوند.
تحلیل: ایجاد کارگروه مشترک، گام اجرایی مهمی در نهادینه‌سازی گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی محسوب می‌شود. این همکاری می‌تواند به اصلاح نظام ارزی از درون و کاهش تنش‌های مزمن بین فعالان اقتصادی و تصمیم‌گیران منجر شود.
جمع‌بندی
دولت پزشکیان با باز کردن در گفت‌وگوی واقعی دولت و بخش خصوصی، گام نخست در بازسازی اعتماد اقتصادی را برداشته است. اگر این مسیر با اصلاحات واقعی در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد همراه شود، بازار ارز در ماه‌های آینده شاهد ثبات و واقع‌گرایی بیشتری خواهد بود.
