افزایش تعرفه فولاد چین موج تازه‌ای از رقابت تجاری میان شرق و غرب ایجاد کرد. آمریکا، اتحادیه اروپا و متحدانش با هدف مهار صادرات یارانه‌ای پکن، تعرفه‌های وارداتی را دو برابر کردند و هشدار دادند که بازار جهانی فولاد در آستانه بی‌ثباتی تازه قرار دارد.
جنگ تجاری فولاد شدت گرفت؛ پکن زیر فشار تعرفه‌های سنگین غرب
به نقل از جی‌ام‌کی‌سنتر ،تا اوایل اکتبر ۲۰۲۵، ۶۲ کشور جهان واردات فولاد از چین را محدود کردند. این کشورها با هدف مقابله با یارانه‌های سنگین دولت چین به فولادسازان، سیاست‌های حمایتی جدیدی را اجرا کردند. دولت پکن با پرداخت کمک‌های بلاعوض، وام‌های ارزان و انرژی یارانه‌ای، هزینه تولید فولاد را پایین نگه می‌دارد و این اقدام رقابت منصفانه را در بازار جهانی مختل می‌کند.
گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) نشان می‌دهد نرخ یارانه فولادسازان چینی پنج برابر میانگین جهانی است. این امتیازات باعث می‌شود شرکت‌های چینی حتی با زیان تولید کنند و فولاد ارزان‌قیمت را به بازارهای خارجی صادر کنند.
صادرات فولاد چین رکورد زد
صادرات فولاد چین از سال ۲۰۲۰ بیش از دو برابر شد و در سال ۲۰۲۴ به رکورد ۱۱۸ میلیون تن رسید. تنها در بازه ژانویه تا اوت ۲۰۲۵، چین ۷۷.۵ میلیون تن فولاد صادر کرد که نسبت به سال قبل ۱۰ درصد افزایش دارد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند صادرات امسال از رکورد سال گذشته فراتر برود.
این حجم بالا، فشار شدیدی بر صنایع فولادی آمریکا، اروپا و آسیا وارد کرد و موج تازه‌ای از اعتراضات تولیدکنندگان داخلی را در پی داشت. فولاد ارزان چین نه‌تنها اشتغال صنعتی را تهدید می‌کند بلکه مسیر گذار سبز در صنعت فولاد جهانی را نیز مختل می‌سازد.
افزایش تعرفه فولاد چین؛ پاسخ قاطع غرب
ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ بر اساس بخش ۲۳۲ قانون توسعه تجارت تعرفه ۲۵ درصدی بر فولاد وارداتی اعمال کرد. در ژوئن ۲۰۲۵، واشنگتن تعرفه فولاد چین را دو برابر کرد و به ۵۰ درصد رساند.
کانادا نیز با اجرای سیاست مشابه، ۲۵ درصد مالیات مضاعف بر فولاد تولیدشده در چین وضع کرد.
در اروپا، اتحادیه اروپا با استفاده از سیستم سهمیه‌بندی نرخ تعرفه (TRQ)، واردات فولاد را محدود می‌کند. بروکسل اکنون قصد دارد حجم سهمیه واردات فولاد چین را نصف کند و تعرفه خارج از سهمیه را از ۲۵ به ۵۰ درصد افزایش دهد.
بیش از نیمی از محدودیت‌های جهانی از سوی آمریکا، کانادا، اتحادیه اروپا، انگلیس، استرالیا و مکزیک اعمال شده‌اند. این کشورها بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان فولاد در جهان محسوب می‌شوند و صنایعشان بیشترین آسیب را از افزایش صادرات فولاد چین دیده‌اند.
محصولات تحت محدودیت
محدودیت‌های جدید تقریباً تمام محصولات فولادی چین را هدف گرفته‌اند؛ از میلگرد و مفتول گرفته تا ورق‌های گالوانیزه، صفحات ضدزنگ و لوله‌های جوش‌دار و بدون درز.
کشورهای هدف اعلام کردند واردات بی‌رویه این محصولات باعث افت قیمت جهانی، کاهش سرمایه‌گذاری صنعتی و خروج نیروی کار از صنایع داخلی شده است.
تحلیل بازار و پیامدها
تحلیلگران بازار جهانی فولاد معتقدند افزایش تعرفه فولاد چین سرآغاز مرحله تازه‌ای از جنگ تجاری جهانی است. آمریکا و اتحادیه اروپا تلاش می‌کنند از طریق تعرفه‌گذاری، تولید داخلی خود را حفظ کنند و به سمت فولاد سبز و تولید کم‌کربن حرکت کنند. در مقابل، چین با تکیه بر ظرفیت عظیم تولید و حمایت دولتی، به حفظ سهم خود در بازارهای بین‌المللی ادامه می‌دهد.
برخی کارشناسان هشدار می‌دهند اگر این روند ادامه یابد، ممکن است جهان با جنگ تعرفه‌ای فراگیر در بخش صنایع پایه روبه‌رو شود؛ موضوعی که رشد اقتصادی را در کشورهای درحال‌توسعه تهدید می‌کند. در عین حال، کشورهای خاورمیانه از جمله ایران می‌توانند از محدودیت‌های چین برای گسترش صادرات فولاد منطقه‌ای استفاده کنند.
