اکتشاف دیجیتالی معادن در ایران وارد مرحله‌ای تازه شده است. سازمان زمین‌شناسی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند ژئوفیزیک هوابرد، سنجش از دور و هوش مصنوعی، قصد دارد ریسک اکتشاف را کاهش دهد و سرمایه‌گذاران خصوصی را به ورود به این حوزه ترغیب کند.
انقلاب فناورانه در معادن ایران؛ پایان روش‌های سنتی
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اجرای طرح «تحول اکتشاف» می‌خواهد مسیر کشف منابع معدنی را متحول کند. در این طرح، اکتشاف دیجیتالی معادن با ابزارهایی مانند پهپاد، داده‌های ماهواره‌ای و الگوریتم‌های هوش مصنوعی سرعت می‌گیرد. این فناوری‌ها امکان شناسایی ذخایر پنهان را فراهم می‌کنند و هزینه‌های شرکت‌های معدنی را کاهش می‌دهند.
پوشش گسترده در سراسر کشور
طبق برنامه، حدود ۱۶ درصد از مساحت ایران در فاز نخست تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرد. در این مسیر، داده‌های ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی جمع‌آوری و پردازش می‌شوند تا اطلاعات پایه دقیق در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد. این اطلاعات می‌تواند انگیزه ورود سرمایه‌گذاران جدید به حوزه اکتشاف دیجیتالی معادن را تقویت کند.
نقش هوش مصنوعی
یکی از ارکان اصلی این تحول، توسعه پلتفرم هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌های اکتشافی است. این سیستم توانایی دارد الگوهای معدنی را از حجم عظیم داده‌ها استخراج کند و مسیر جست‌وجو را هدفمندتر کند. هوش مصنوعی در اکتشاف دیجیتالی معادن، ابزار رقابتی ایران برای هم‌پایی با کشورهای پیشرفته خواهد بود.
توجه به محیط‌زیست
اکتشاف دیجیتالی معادن فقط سرعت و دقت را بالا نمی‌برد؛ بلکه اثرات زیست‌محیطی را هم کاهش می‌دهد. استفاده از میکروارگانیسم‌ها در فرآوری و به‌کارگیری روش‌های نوین بایولیچینگ، مصرف مواد شیمیایی و حجم پسماند را به حداقل می‌رساند. این رویکرد، نگاه سبز و پایدار به معدنکاری را پررنگ‌تر می‌کند.
ضرورت حضور بخش خصوصی
با وجود ریسک بالای مراحل ابتدایی اکتشاف، بخش خصوصی معمولا تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری ندارد. اینجاست که داده‌های دقیق و شفاف سازمان زمین‌شناسی اهمیت پیدا می‌کند. با ارائه این داده‌ها، ریسک سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد و مشوق‌های لازم برای مشارکت شرکت‌های خصوصی در اکتشاف دیجیتالی معادن ایجاد می‌شود.
