صنعت فولاد اروپا، پیشروترین بخش صنعتی در برنامه‌های کربن‌زدایی جهان، با موجی از توقف و بازنگری در پروژه‌های سبز روبه‌رو شده است. شرکت‌های بزرگ اروپایی، از آلمان تا ایتالیا، به دلیل هزینه‌های سرسام‌آور انرژی، ضعف بازار فولاد و نبود سیاست‌های حمایتی پایدار، اجرای طرح‌های چندمیلیارد یورویی فولاد سبز را متوقف کرده‌اند. این رخداد، نشانه‌ای از چالش‌های عمیق گذار صنعتی قاره سبز در مسیر تولید کم‌کربن است.
رویای فولاد سبز اروپا به مانع خورد؛ هزینه‌های انرژی و سیاست‌های مبهم ترمز گذار صنعتی شدند
در ماه‌های اخیر، روند توقف پروژه‌های فولاد سبز اروپا شدت گرفته است. سالزگیتر آلمان پروژه‌ی ۲.۵ میلیارد یورویی «سالکوس» را سه سال عقب انداخت. شرکت اعلام کرد رشد کند بازار هیدروژن و نبود اصلاحات وعده‌داده‌شده دولتی، اجرای فاز دوم طرح را غیرممکن کرده است.
در همان دوره، آرسلورمیتال نیز پروژه‌های EAF-DRI خود در برمن و آیزنهوتن‌اشتات را لغو کرد. این تصمیم که با وجود حمایت ۱.۳ میلیارد یورویی دولت آلمان اتخاذ شد، نتیجه‌ی کاهش تقاضا و قیمت بالای برق بود.
این توقف‌ها نشان می‌دهد که مدل فعلی حمایت مالی اتحادیه اروپا پاسخگوی هزینه‌های سنگین پروژه‌های فولاد سبز نیست. بازار فولاد جهانی همچنان تحت‌فشار رکود ساخت‌وساز و کاهش صادرات است و حتی یارانه‌های میلیاردی نیز نتوانسته‌اند پروژه‌ها را اقتصادی کنند.
بحران انرژی و هیدروژن؛ دو مانع اصلی کربن‌زدایی فولاد
در حوزه هیدروژن نیز عقب‌ماندگی مشهود است. شرکت تی‌سن‌کروپ خرید هیدروژن سبز برای پروژه ۲.۵ میلیون‌تُنی «H2 DRI» را به‌دلیل قیمت بالا و نبود زیرساخت مطمئن به زمان نامعلوم موکول کرد. هم‌زمان، پروژه‌های در جمهوری چک، ایتالیا و اسپانیا نیز با تأخیر یا توقف مواجه شده‌اند.
گرانی برق و نبود شبکه‌ی پایدار انتقال هیدروژن باعث شده هزینه تولید هر تُن فولاد سبز تا دو برابر فولاد سنتی افزایش یابد. این مسئله رقابت‌پذیری صنایع فولاد اروپا را در برابر تولیدکنندگان آسیایی، به‌ویژه چین و هند، کاهش داده است.
کورسوی امید؛ پروژه‌های جدید در هلند، سوئد و اتریش
در میان موج توقف‌ها، چند پروژه همچنان ادامه دارند. تاتا استیل هلند با توافق دولت این کشور برای سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد یورویی در مسیر تولید فولاد کم‌کربن پیش می‌رود. همچنین شرکت SAAB سوئد ساخت کارخانه ۴.۵ میلیارد یورویی فولاد سبز در لولئو را آغاز کرده است. در اتریش نیز پروژه‌ی Hy4Smelt با همکاری Voestalpine و Primetals، نخستین نمونه ترکیبی احیای مستقیم با هیدروژن و کوره قوس الکتریکی محسوب می‌شود.
این پروژه‌ها نشان می‌دهند تنها کشورهایی که سیاست انرژی منسجم و حمایت مالی بلندمدت دارند، قادر به ادامه مسیر فولاد سبز هستند. اگر اتحادیه اروپا نتواند برنامه‌های حمایتی خود را تثبیت کند، تمرکز تولید فولاد سبز به‌سمت شمال اروپا یا حتی خارج از اتحادیه منتقل خواهد شد.
آینده فولاد سبز در اروپا
بر اساس گزارش GMK Center، تا ژوئیه ۲۰۲۶ بسیاری از طرح‌های فولاد سبز نیاز به بازنگری دارند. پایان برنامه فعلی حمایتی و اجرای کامل مکانیزم تعدیل کربن مرزی (CBAM) از ۲۰۲۶، فشار جدیدی بر فولادسازان وارد خواهد کرد. با وجود این، اتحادیه اروپا هنوز بسته‌ای جامع برای پایداری اقتصادی فولاد کم‌کربن ارائه نکرده است.
توقف پروژه‌های فولاد سبز اروپا تنها یک نشانه صنعتی نیست؛ بلکه هشداری است نسبت به شکاف میان سیاست‌گذاری زیست‌محیطی و واقعیت اقتصادی صنایع سنگین. اگر اتحادیه در حمایت از سرمایه‌گذاری‌های سبز تجدیدنظر نکند، اروپا ممکن است رهبر صنعتی‌گریزی باشد نه صنعتی‌سبزی.
