ذخایر و تولید طلای ایران و جهان نشان می‌دهد کشور ما هنوز از ظرفیت واقعی خود عقب است و نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک برای افزایش بهره‌وری و توسعه بازار است.
چرا ایران با ۱.۲۵٪ ذخایر جهانی طلا، تنها ۰.۴٪ تولید دارد؟
ذخایر و تولید طلای ایران و جهان تصویری شفاف از جایگاه کشور ما ارائه می‌دهد. ایران حدود ۸۰۰ تن ذخایر طلای خالص دارد، اما تولید سالانه تنها ۱۴ تن است. این عدد در مقایسه با تولید جهانی ۳۳۰۰ تن کمتر از نیم درصد است. کارشناسان می‌گویند این فاصله، نشان‌دهنده نیاز فوری به برنامه‌ریزی علمی و بهره‌وری بالاتر است.
بازار جهانی طلا در سال ۲۰۲۴ بیش از ۴۹۷۴ تن عرضه داشت. ۳۶۶۱ تن از این مقدار از معادن و ۱۳۷۰ تن از بازیافت تأمین شد. بازیافت ۱۱ درصد رشد داشت که به دلیل کاهش عیار معادن است. این روند نشان می‌دهد استفاده از منابع ثانویه برای افزایش تولید در ایران می‌تواند راهکار مهمی باشد.
سعدمحمدی، مدیرعامل هلدینگ «ومعادن»، تأکید کرد: سرمایه‌گذاری در بخش طلا به دو شکل اکسیدی و سولفیدی انجام می‌شود. استخراج هر تن طلای اکسیدی بین ۸ تا ۳۰ میلیون دلار هزینه دارد و برای طلای سولفیدی ۲۰ تا ۵۰ میلیون دلار سرمایه لازم است. این ارقام جهانی هستند و با توجه به شرایط ایران، نیازمند بومی‌سازی و برنامه‌ریزی دقیق‌اند.
بهره‌وری معادن ایران هنوز پایین است. از ۱۲۹۰۰ پروانه بهره‌برداری، تنها ۶۰۰۰ معدن فعال هستند. مجموع تولید این معادن ۵۲۲ میلیون تن است. متوسط تولید هر معدن فعال به ۸۰ هزار تن می‌رسد که در مقایسه با تکنولوژی روز دنیا بسیار پایین است.
کشورهای پیشرو
مانند استرالیا و کانادا میلیاردها دلار برای اکتشاف و توسعه فناوری‌های نوین سرمایه‌گذاری می‌کنند. ایران هنوز با بودجه محدود فعالیت می‌کند و این تفاوت نشان‌دهنده فاصله دانش و تکنولوژی است. شاخص‌های جهانی مانند HDI و CIP مسیر هدف‌گذاری را برای افزایش ارزش افزوده و توسعه صادرات روشن می‌کنند.
در کنار طلا، مس ایران نیز نقش کلیدی در انقلاب انرژی ۲۰۵۰ دارد. ایران تنها ۱.۷٪ از تولید جهانی مس را دارد. سرمایه‌گذاری هدفمند و افزایش ظرفیت تولید مس می‌تواند سهم ایران در بازار انرژی و صنایع پیشرفته را ارتقا دهد.
بازار جهانی طلا در بخش جواهرات ۲۰۰۴ تن مصرف دارد و فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی ۳۲۶ تن مصرف می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بانک‌های مرکزی نیز ۱۰۴۵ تن طلا خریداری کرده‌اند. توجه به این آمار، نشان می‌دهد ایران باید با برنامه‌ریزی دقیق و استراتژیک از فرصت‌های تجاری استفاده کند.
کشورهای همسایه، مانند ازبکستان، سالانه حدود ۲.۹ میلیون اونس طلا تولید می‌کنند. این میزان بالاتر از تولید ایران است، با وجود اینکه از نظر جمعیت و نیروی انسانی مشابه نیستند. این مقایسه اهمیت اصلاح سیاست‌ها و بهره‌وری را روشن می‌کند.
تحلیل تکمیلی:
-
ایران با بهره‌وری پایین و سرمایه‌گذاری محدود هنوز پتانسیل عظیمی دارد.
-
توسعه آموزش، اصلاح سرفصل‌های دانشگاهی و انتقال دانش تکنیکی، کلید افزایش تولید است.
-
تلفیق استراتژی توسعه طلا و مس می‌تواند سهم ایران در زنجیره ارزش جهانی را ارتقا دهد.
-
استفاده از بازیافت و فناوری‌های نوین، راهکار عملی برای جبران محدودیت ذخایر و افزایش تولید است.
