در سالی که ناترازی صنعت برق به بزرگ‌ترین تهدید زیرساختی کشور تبدیل شد، شرکت توانیر با گسترش هوشمندسازی، کنترل مصرف و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، تراز تولید و مصرف برق را متعادل کرد.
رجبی‌مشهدی از پایان خاموشی‌ها، تثبیت مصرف در سطح ۷۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات و رشد ۷۶ درصدی انرژی‌های نو خبر داد. او تأکید کرد صنعت برق به مرحله تعادل پایدار رسیده و مسیر جدیدی در مدیریت انرژی کشور آغاز شده است.
پایان خاموشی‌ها و رشد ۷۶ درصدی تجدیدپذیرها؛ صنعت برق ایران نفس تازه کشید
مصطفی رجبی‌مشهدی گفت دولت در ابتدای کار با کمبود ۲۰ هزار مگاوات برق روبه‌رو شد و بخش بزرگی از نیروگاه‌های برق‌آبی از مدار خارج کرد. او توضیح داد توانیر امسال ۲۱ روز زودتر از سال گذشته به تعادل رسید و خاموشی‌های خانگی را ۱۵ روز زودتر پایان داد.
او افزود رشد تقاضای برق که پیش‌تر تا ۸۹ هزار مگاوات پیش‌بینی شده بود، با اجرای طرح‌های مدیریت مصرف در محدوده ۷۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات تثبیت شد. به گفته او، هماهنگی شرکت‌های توزیع و پایش لحظه‌ای شبکه در تحقق این تعادل نقش کلیدی داشت.
کارشناسان معتقدند کنترل هوشمند بار شبکه نقطه چرخش مهمی در ناترازی صنعت برق به شمار می‌آید؛ زیرا ایران برای نخستین‌بار بدون واردات، تعادل انرژی را حفظ کرد.
هوشمندسازی، سلاح جدید صنعت برق
رجبی‌مشهدی گفت توانیر در یک سال گذشته بیش از دو میلیون کنتور هوشمند نصب کرد و سامانه محدودکننده مصرف (لیمیتر) را به‌صورت عملیاتی به کار گرفت. این سامانه‌ها با ارسال پیامک هشدار و قطع خودکار بار، سه‌هزار مگاوات از پیک مصرف را کاهش دادند.
او افزود مراکز پایش و کنترل مصرف در ۴۰ شرکت توزیع برق ایجاد شد و سامانه مردمی ۳۰۰۰۶۱۲۱ برای گزارش برق غیرمجاز راه‌اندازی شد. این اقدام‌ها ساختار تازه‌ای از حکمرانی هوشمند در صنعت برق ایران ایجاد کرد.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد گسترش فناوری‌های دیجیتال نه‌تنها ناترازی صنعت برق را کاهش داد بلکه الگویی تازه از مشارکت اجتماعی در مدیریت انرژی شکل داد.
تجدیدپذیرها، ناجی پایداری در ناترازی صنعت برق
مدیرعامل توانیر گفت کاهش ۵۸ درصدی ذخایر سدها فشار زیادی بر شبکه وارد کرد، اما نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر بار تولید را جبران کردند. او اعلام کرد ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در سال گذشته ۷۶ درصد افزایش یافت و بیش از هزار مگاوات واحد جدید وارد مدار شد.
او افزود سال گذشته ۳۱ هزار دستگاه استخراج رمز ارز غیرمجاز جمع‌آوری شد؛ رقمی سه برابر بیشتر از سال قبل. همچنین ۶۳ هزار انشعاب غیرمجاز در سراسر کشور ساماندهی شد.
کارشناسان می‌گویند حذف مصرف‌های غیرمجاز و تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر، دو عامل اصلی در عبور از ناترازی صنعت برق بوده‌اند.
اصلاح تعرفه و برنامه ۱۴۰۵
رجبی‌مشهدی اعلام کرد طبق بند «ب» ماده ۴۳ برنامه هفتم توسعه، تعرفه یارانه‌ای فقط به اقامتگاه اصلی خانوار تعلق می‌گیرد. او گفت سقف مصرف جایگزین الگوی قبلی می‌شود تا عدالت انرژی برقرار شود.
او افزود شمار کنتورهای هوشمند تا تابستان ۱۴۰۵ از ۱۰ میلیون دستگاه عبور می‌کند و برای مشترکان پرمصرف، تعرفه‌های پلکانی جدید اعمال می‌شود. توانیر تأمین برق پایدار صنایع و چاه‌های کشاورزی را در اولویت برنامه‌های خود قرار داد.
کارشناسان تأکید می‌کنند اصلاح تعرفه‌ها و عدالت در مصرف، مسیر ناترازی صنعت برق را به سمت تعادل پایدار هدایت می‌کند.
رجبی‌مشهدی گفت روند جهانی برقی‌سازی در بخش‌های حمل‌ونقل، ساختمان و صنعت سرعت گرفته و ایران نیز با تکیه بر داده، هوشمندسازی و تجدیدپذیرها این مسیر را ادامه می‌دهد.
او از حمایت‌های وزیر نیرو و مدیران صنعت برق برای عبور مطمئن از اوج بار ۱۴۰۵ قدردانی کرد.
تحلیل نهایی نشان می‌دهد اجرای طرح‌های داده‌محور و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، ایران را برای نخستین‌بار به تعادل ساختاری در ناترازی صنعت برق نزدیک کرد. اگر این روند ادامه یابد، صنعت انرژی از تهدید به فرصت رشد اقتصادی تبدیل می‌شود.
