تاثیر تحریم‌ها بر پتروشیمی ایران در سال‌های اخیر محسوس بوده است. شرکت‌های ایرانی با محدودیت‌های صادراتی و سیاست‌های بین‌المللی مواجه شده‌اند و تلاش می‌کنند بازارهای جایگزین پیدا کنند.
صادرات پتروشیمی ایران زیر فشار تحریم‌ها؛ فرصت‌ها و تهدیدها
صادرات پتروشیمی ایران در سال ۲۰۲۳ با وجود تحریم‌های شدید بانکی و کشتیرانی، به ۲۷.۶ میلیون تن و ارزش حدود ۱۹.۴ میلیارد دلار رسید. هرچند این رقم نسبت به اوج ۲۷.۱ میلیارد دلاری سال ۲۰۲۲ کاهش داشت، اما نشانه‌ای از پایداری صنعت در برابر فشارهای خارجی بود.
بر اساس گزارش سازمان توسعه تجارت، حدود ۷۰ درصد صادرات پتروشیمی ایران به چین، هند و ترکیه اختصاص دارد. چین با واردات بیش از ۱۲ میلیون تن متانول، اوره و پلی‌اتیلن، همچنان بزرگ‌ترین خریدار محصولات ایرانی است.
تحریم‌های ایالات متحده از سال ۲۰۱۸ دسترسی ایران به سامانه‌های مالی جهانی را محدود کرده و هزینه حمل‌ونقل را تا ۴۵ درصد افزایش داده‌اند. با این حال، شرکت‌های ایرانی از مسیرهای جدیدی مانند صادرات ریلی به آسیای میانه و حمل‌ونقل ترکیبی دریایی از بندر جاسک استفاده می‌کنند تا جریان صادرات را حفظ کنند.
کارشناسان می‌گویند توسعه طرح‌های نیمه‌تمام مانند پتروشیمی بندر امام ۲ و پالایشگاه گازی بیدبلند خلیج فارس می‌تواند ظرفیت تولید کشور را تا پایان ۲۰۲۵ به ۸۵ میلیون تن در سال برساند. اگر دولت بتواند قراردادهای تهاتر و فروش غیردلاری را گسترش دهد، صادرات پتروشیمی ایران در سال آینده می‌تواند به ۲۲ میلیارد دلار افزایش یابد.
تحلیلگران بین‌المللی از جمله S&P Global تأکید دارند که ایران با تنوع‌بخشی به بازارها و تمرکز بر صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا مانند پلی‌پروپیلن و آمونیاک، مسیر خروج از چرخه تحریم را آغاز کرده است.
