تحولات نظامی و درگیری‌های مسلحانه طی دهه‌های اخیر، صنعت فولاد را به‌عنوان یکی از صنایع کلیدی جهان تحت تأثیر قرار داده‌اند. از اختلال در زنجیره تأمین گرفته تا افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها و تحریم‌های تجاری، جنگ‌ها تأثیرات عمیقی بر بازار جهانی فولاد گذاشته‌اند. در این گزارش، با مروری تحلیلی بر مواردی چون جنگ روسیه و اوکراین، درگیری‌های خاورمیانه و آسیای شرقی، ابعاد مختلف این تأثیرات بررسی شده است.
بررسی پیامدهای ژئوپلیتیکی جنگ بر صنعت فولاد در سطح منطقه‌ای و جهانی
در سال‌های اخیر، درگیری‌های نظامی و تنش‌های ژئوپلیتیکی، صنایع پایه‌ای جهان را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده‌اند. صنعت فولاد به‌عنوان یکی از حوزه‌های استراتژیک، آسیب‌های مستقیمی از این تحولات دریافت کرده است. کشورها از فولاد برای ساخت‌وساز، تولید خودرو، توسعه صنایع نظامی و ایجاد زیرساخت‌های حیاتی استفاده می‌کنند، و این صنعت برای ادامه فعالیت خود به ثبات سیاسی، امنیت حمل‌ونقل و تأمین پایدار انرژی نیاز دارد.جنگ‌ها با ایجاد اختلال در زنجیره تأمین، تغییر در سیاست‌های تجاری و ایجاد نوسانات قیمتی، روند تولید و تجارت فولاد را دستخوش تحولات عمده کرده‌اند.
اختلال در زنجیره تأمین جهانی فولاد
زنجیره تأمین فولاد شامل استخراج سنگ‌آهن، حمل‌ونقل، فرآوری و توزیع نهایی است که به‌شدت به زیرساخت‌های بین‌المللی و ثبات منطقه‌ای وابسته است. جنگ‌ها در مناطق معدنی مانند اوکراین، روسیه و لیبی، موجب کاهش تولید و صادرات مواد اولیه شده و به بی‌ثباتی عرضه در سطح جهانی انجامیده‌اند. درگیری‌های دریایی یا تهدید به انسداد مسیرهای حیاتی مانند تنگه هرمز یا تنگه تایوان نیز حمل‌ونقل فولاد را با مخاطرات جدی مواجه می‌سازد.
افزایش شدید قیمت جهانی فولاد
در پی آغاز جنگ روسیه و اوکراین در سال 2022، قیمت جهانی فولاد بین 30 تا 50 درصد افزایش یافت. کاهش عرضه، تحریم‌های بین‌المللی و افزایش هزینه انرژی از جمله دلایل این جهش قیمتی بودند. همچنین بازار معاملات آتی فولاد به‌شدت دچار نوسان شد و بسیاری از فعالان بازار به سمت احتکار یا ذخیره‌سازی حرکت کردند.
تأثیرات منطقه‌ای؛ از اروپا تا خاورمیانه
روسیه و اوکراین از بازیگران کلیدی بازار فولاد جهانی هستند. تخریب تأسیسات فولادی در مناطق جنگ‌زده اوکراین و تحریم‌های گسترده علیه صادرات فولاد روسیه، شوک سنگینی به بازار وارد کرد. در خاورمیانه نیز درگیری‌های مستمر در کشورهایی مانند سوریه، یمن، لیبی و تهدیدهای امنیتی علیه ایران، ترکیه و عربستان، باعث افزایش هزینه انرژی، نوسان ارزی و افت صادرات فولاد شده‌اند.
سیاست‌های تجاری جنگ‌زده
در دوران جنگ، کشورها به‌منظور محافظت از بازار داخلی یا در واکنش به تحریم‌ها، سیاست‌های تجاری خود را تغییر می‌دهند. نمونه بارز آن، تصمیم هند در سال 2022 برای ممنوعیت موقت صادرات فولاد بود که به‌منظور کنترل بازار داخلی اتخاذ شد. همچنین تحریم‌های بانکی و گمرکی علیه کشورهایی چون ایران و روسیه، صادرات فولاد را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
نقش حیاتی انرژی در صنعت فولاد در زمان جنگ
فولادسازی از صنایع بسیار انرژی‌بر است. با وقوع جنگ و افزایش قیمت حامل‌های انرژی مانند گاز، برق و زغال‌سنگ، هزینه تمام‌شده فولاد به‌طرز قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. این مسئله هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان نهایی فولاد را تحت فشار قرار می‌دهد.
جمع‌بندی
جنگ‌ها نه‌تنها جنبه انسانی و سیاسی دارند، بلکه پیامدهای اقتصادی آن‌ها به‌ویژه در صنایعی مانند فولاد، دامنه‌ای جهانی و تأثیری ماندگار دارند. اختلال در زنجیره تأمین، افزایش قیمت‌ها، تحریم‌ها و نااطمینانی اقتصادی از جمله چالش‌هایی هستند که صنعت فولاد در سایه جنگ با آن‌ها مواجه است. درک این تأثیرات برای سیاست‌گذاران، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران در این صنعت ضروری است.
اخبار روز فولاد را در فولادنیوز بخوانید.
