پیچ‌وخم بوروکراسی اداری مانع بهره‌برداری از ذخایر عظیم معدنی ایران شده است. با وجود داشتن بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی و ذخایر ارزشمند ۷۰۰ میلیارد دلاری، تنها بخش محدودی از کشور برای اکتشاف و استخراج در دسترس است.
عرصه‌های معدنی ایران؛ منابع غنی که در دسترس نیستند
پیچ‌وخم بوروکراسی اداری، مهم‌ترین مانع بهره‌برداری از معادن ایران است. تنها ۴ تا ۵ درصد از مساحت کشور امکان اکتشاف و استخراج دارد. مناطق حفاظت شده محیط زیست، عرصه‌های نظامی و امنیتی و حریم‌های شهری و روستایی بیشترین محدودیت را ایجاد کرده‌اند.
آمار نگران‌کننده پروانه‌ها
در سال ۱۴۰۱ از ۱۳۵,۳۷۲ تقاضای اکتشاف معادن، تنها ۲/۲ درصد به پروانه اکتشاف و کمتر از ۱ درصد به پروانه بهره‌برداری منجر شد. این آمار نشان می‌دهد پیچ‌وخم بوروکراسی اداری سرمایه‌گذاران را دلسرد کرده است.
فرآیند طولانی و پیچیده مجوزها
متقاضیان باید از هفت دستگاه مختلف استعلام بگیرند که هرکدام می‌تواند ماه‌ها طول بکشد. هزینه‌های بالا و پاسخ‌های متناقض سازمان‌ها، مسیر سرمایه‌گذاری را دشوار کرده است. حتی در صورت طی موفقیت‌آمیز این مراحل، مناطق ممنوعه و محدودیت‌های بعدی می‌تواند مانع فعالیت شود.
مقایسه با کشورهای پیشرو
در کشورهایی مانند استرالیا و کانادا، سیستم‌های یکپارچه و شفاف، امکان دسترسی سریع به اطلاعات و مجوزها را فراهم می‌کنند. ایران با پیچ‌وخم بوروکراسی اداری هنوز فاصله زیادی دارد و این موضوع انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
راهکارهای پیشنهادی
ایجاد سامانه یکپارچه مجوزها، کاهش هزینه‌ها، تعیین زمان‌بندی مشخص برای پاسخ به استعلام‌ها و رفع تداخل‌های سازمانی می‌تواند از موانع اداری معادن بکاهد و توسعه معدن را تسهیل کند.
نتیجه‌گیری
بخش معدن ایران می‌تواند محرک اقتصادی و اشتغال‌زایی باشد، اما تا زمانی که پیچ‌وخم بوروکراسی اداری اصلاح نشود، منابع غنی کشور در زمین مانده و فرصت‌های سرمایه‌گذاری از دست می‌رود.
